Alles wat jij moet weten over de loonindexering in 2023

Wanneer in België de prijzen van bepaalde goederen en diensten stijgen, stijgen ook de lonen en uitkeringen van heel wat mensen. Die automatische loonstijging op basis van de prijsstijging oftewel inflatie is wat we indexering noemen. Met andere woorden: de index volgt de evolutie van onze stijgende levensduurte.

De goederen en diensten waarop de indexering berekend wordt, noemen we de “indexkorf”. Het gaat om producten en goederen die frequent worden aangekocht door gezinnen en die dus een invloed hebben op hoe duur het leven in de meeste gevallen op dat moment is. Die indexkorf wordt sinds 2008 om de twee jaar grondig onder de loep genomen om ervoor te zorgen dat de korf representatief blijft. Zo heeft bijvoorbeeld de cassettespeler intussen plaatsgemaakt voor de smartphone.

Je kon er de laatste maanden niet omheen: het leven is een stuk duurder geworden de laatste tijd. Door zaken zoals de coronapandemie, de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis zijn de prijzen van o.a. voeding, water, gas en elektriciteit… buitengewoon snel gestegen. Allemaal producten die ook in de indexkorf zitten, en dus worden meegerekend in het bepalen van de index.

Door de hoge inflatie werden de lonen van ambtenaren, de uitkeringen van bijvoorbeeld gepensioneerden en werklozen en ook het loon van een aantal werknemers in de loop van het voorbije jaar al een paar keer verhoogd. Maar voor werknemers waarbij dat door 2022 heen nog niet gebeurde, zal die stijging in één klap worden uitgevoerd in januari 2023. Zij zullen vanaf dan een loonsverhoging ontvangen.

Voor paritair comité 200, dat meer dan 500 000 bedienden omvat, bedraagt de indexering voor 2023 11,08%. Ook andere paritaire comités kennen een systeem van jaarlijkse indexering. Het gaat bijvoorbeeld om zo’n 143 000 medewerkers in de horeca (paritair comité 302), bijna 100 000 in de voedingsindustrie (paritair comité 118 en 200) of bijvoorbeeld meer dan 96.000 in de transportsector (paritair comité 140). Met hoeveel hun loon juist stijgt, kan dus verschillen per sector. Om maar even te benadrukken hoe hoog dat percentage wel is: in de laatste 10 à 15 jaren lag het “normale” indexeringstempo gemiddeld lager dan 2% per jaar.

De indexering is van toepassing op de lonen van werknemers in de privésector, alsook op de wedden van ambtenaren en de sociale uitkeringen (pensioen, werkloosheidsuitkering, ziekte-uitkering…). Enkel in een beperkt aantal kleinere paritaire comités zijn er geen indexafspraken en worden de lonen dus niet automatisch opgetrokken. Behalve dan wanneer er wel afspraken bestaan op ondernemingsniveau, wat in grotere organisaties vaak wel gebruikelijk is.

11,08 % loonsverhoging. Dat klinkt als muziek in je oren, toch? Helaas moeten we daarbij toch enkele kanttekeningen maken. Hoewel de indexering door de overheid in het leven werd geroepen om te verzekeren dat onze koopkracht veilig wordt gesteld, is dat systeem niet helemaal waterdicht.

In de eerste plaats is het percentage van de indexering een bruto-percentage. Netto zal je loon dus uiteindelijk minder snel stijgen. Op basis van berekeningen van experts zou dat voor de hogere inkomens neerkomen op een netto stijging van zo’n 7%. Voor lagere lonen zou dat netto percentage nog wat lager liggen. Ondanks de indexering zullen we in dat opzicht dus toch aan koopkracht moeten inboeten.

Een positieve nuancering hierbij is wel dat in ons land ook de belastingschalen automatisch geïndexeerd worden. Wie dus meer verdient door de indexering belandt niet zomaar in een hogere belastingschaal. Dat compenseert het verlies van koopkracht een beetje, maar niet volledig.

Vraag jij je intussen af of jouw loon marktconform is en op welke extralegale voordelen gelijkaardige profielen in jouw sector zoal mogen rekenen? Bereken het gratis met onze salaristool.