Succes is… af en toe een beetje mislukken

Succes is niet toevallig, je hebt er zelf voor gewerkt en hebt het daarom dubbel en dik verdiend. Dat is de perceptie die leeft in onze maatschappij. Maar die definitie van succes is problematisch, vertelde psychiater Dirk De Wachter in een lezing over ‘De kracht van falen’. Ze biedt immers geen plaats voor mislukking, terwijl dat juist een cruciaal onderdeel is van succes.

Targets en deadlines zijn er om te halen, fouten kunnen niet door de beugel en op het werk zet je maar beter elke dag je beste beentje voor. Falen is geen optie. En loopt het toch fout, dan gaan we meteen op zoek naar een zondebok. Want als succes iets is dat we in ons eentje bereiken, dan moeten we ook de verantwoordelijkheid opnemen voor onze persoonlijke mislukkingen. Doordat we met z’n allen zo druk streven naar perfectie en doorgedreven efficiëntie, vergeten we bovendien dat falen gewoon bij het leven hoort. Maar je kan niet succesvol zijn zonder op zijn minst af en toe een beetje te mislukken, vindt Dirk De Wachter. “In een goede bedrijfscultuur moet je af en toe iets kunnen proberen. En dat lukt alleen als mislukken is toegestaan.”

Succes is voor Dirk De Wachter geen individueel doel dat je volledig op eigen kracht bereikt. Voor hem betekent succes op lange termijn “van betekenis zijn voor anderen”. Die verbinding met anderen is essentieel om te mislukken en weer door te gaan, en komt tot stand door menselijk contact. Niet via tweets of Whatsapp-berichtjes met smileys en andere emoticons, maar dankzij een echt gesprek. Volgens deze definitie van succes is het dus cruciaal om elkaar te ontmoeten en vooral: uitgebreid met elkaar te praten én goed naar elkaar te luisteren. “Mensen zijn verhalen, die krijg je niet verteld in 140 tekens.”

Het ware succes van de mens is volgens De Wachter dus niet op de beurs te meten, maar is te vinden in “het zijn met mekaar”. Hij haalt daarvoor een quote aan van de filosoof Levinas, die het heeft over la petite bonté, de kleine goedheid. Andere mensen tot succes brengen en laten bloeien, dat is volgens hem het ware succes. Gevoeligheid en kwetsbaarheid – die geen plaats hebben in de ‘traditionele’ definitie van succes – zijn juist noodzakelijke eigenschappen om met die ander om te gaan, en moet je dus koesteren. Het ‘kleine’ verwijst dan weer naar concrete, bescheiden acties van de ene mens tegenover de andere.

Ook andere menswetenschappers geven trouwens het belang van kwetsbaarheid en menselijke verbinding aan in relatie tot geluk en succes. Sociologe Brené Brown heeft het erover in haar bestseller De kracht van kwetsbaarheid en in deze TedTalk. Zij ziet kwetsbaarheid, het durven tonen van imperfectie, onzekerheid, angst en verdriet als een manier om een diepe verbinding aan te gaan met de ander. Kortom: samen mislukken als een vorm van succes.

Dat falen geen taboe hoeft te zijn, zie je ook in de tv-reeks Durven falen. Het programma volgt twaalf ondernemers die een faillissement meemaakten, maar de kracht vonden om opnieuw te beginnen. Met vallen en opstaan timmeren ze aan een nieuwe weg.

Te bekijken op Canvas en op VRT NU.