Motivatie, een kwestie van kwaliteit
Elke leidinggevende droomt van een gemotiveerd team: mensen die met plezier hun schouders zetten onder gezamenlijke doelen, die nieuwsgierig blijven, meedenken en meeleven. Niet omdat er een bonussysteem of extralegaal voordeel tegenover staat, maar omdat ze voelen dat hun werk ertoe doet. Omdat ze betekenis vinden in wat ze doen.
Maar hoe vaak staan we stil bij wat dat eigenlijk betekent? Bij hoe wij daar als leidinggevenden aan kunnen bijdragen? Bij wat hun motivatie aanwakkert of hoe duurzaam ze is? Of je team nu barst van de zichtbare energie of eerder bestaat uit stille, bedachtzame krachten: motivatie is er in vele vormen. Wat echt telt, is hoe die motivatie beleefd wordt. Dat ze gevoed wordt door vertrouwen, waardering en een gevoel van betekenis. Want alleen dan draagt motivatie het juiste kwaliteitslabel: duurzaam, echt en diep verankerd.
Wat echt telt, is hoe die motivatie beleefd wordt.
Vier vormen van motivatie
Lange tijd leek motivatie simpel: intrinsiek versus extrinsiek. Alles wat van binnenuit kwam was automatisch goed, alles wat van buitenaf werd gestuurd, minderwaardig. Willen versus moeten. Ook ik maakte lange tijd dit onderscheid. Maar bij Bright Plus leerden we intussen dat die tweedeling te beperkt is. Motivatie is veel rijker, menselijker en genuanceerder.
Want extrinsieke motivatie vind je terug in verschillende vormen. De eerste is externe druk: mensen doen iets om een beloning te krijgen of een negatieve consequentie te vermijden. Het werkt soms tijdelijk, maar op lange termijn houdt het weinig stand. Interne druk gaat dieper: mensen zetten zich in uit schuld, verplichting of de angst tekort te schieten. Het lijkt sterke betrokkenheid, maar het put uit en kan energie langzaam opslokken.
En dan is er nog een vaak onderschatte vorm van extrinsieke motivatie: zinvolheid. Wanneer mensen begrijpen waarom hun werk ertoe doet, wanneer ze voelen dat hun bijdrage een verschil maakt, ontstaat een diepe, duurzame drive. Het is niet iets wat moet, maar iets wat klopt. Zingeving is tegelijk krachtig en menselijk, en maakt dat mensen ook moeilijke momenten volhouden. En het goede nieuws? Je hebt er als leidinggevende een grote impact op.
Motivatie kan dus energie geven, maar ook opslokken. Mensen storten zich soms met plezier op hun werk, maar evengoed vanuit perfectionisme of angst om te falen. Daarom maken we nu het onderscheid tussen motivatie van hoge en lage kwaliteit. Low quality motivatie ontstaat onder druk en kost energie. High quality motivatie daarentegen vertrekt vanuit betekenis en keuzevrijheid: mensen voelen zich betrokken, ervaren hun werk als waardevol en blijven gemotiveerd, ook bij uitdagingen.
Motivatie kan dus energie geven, maar ook opslokken.
Een bewuste keuze voor duurzame motivatie
Wat mij raakt, is dat we als leidinggevenden vaak veel meer invloed hebben op die kwaliteit dan we zelf beseffen. We kunnen de intrinsieke passie van medewerkers niet afdwingen, maar we kunnen wel een omgeving creëren waarin mensen zich veilig, bekwaam, gewaardeerd en verbonden voelen. Een context waarin mensen niet gepusht worden, maar opgetild, zodat hun oprechte motivatie vanzelf kan blijven groeien.
High quality motivatie ontstaat namelijk door beter af te stemmen. Door te luisteren en te erkennen wat iemand nodig heeft. Door ruimte te laten voor groei, voor fouten, voor eigenheid. Dat vraagt misschien wat meer tijd en misschien ook wat meer aandacht, maar het levert iets op dat geen bonus, controlemechanisme of een loonsverhoging ooit kan vervangen: medewerkers die niet gewoon aanwezig zijn, maar ook echt meebouwen aan een duurzame toekomst.
De vraag is dus niet hoe je mensen harder laat werken. De vraag is hoe je ervoor zorgt dat ze op een gezonde, betekenisvolle en duurzame manier wíllen bijdragen. Dat ze elke dag beseffen: die high five van mijn leidinggevende is welgemeend.
Warme groet,
Linda Cappelle
Related articles